De gegeneraliseerde angststoornis (GAS) is een psychische aandoening waarbij de patiënt lijdt aan langdurige buitensporige angstgevoelens en zorgen die moeilijk onder controle te krijgen zijn. 

Voor wie aan een gegeneraliseerde angststoornis lijdt, staan de frequentie, intensiteit en duur van de zorgen niet in verhouding tot hun feitelijke bron. De optredende spanningen staan de dagelijkse gang van zaken in de weg. Het betreft vaak zorgen over werk, geld en gezondheid (ook van anderen). Ook maakt iemand zich vaak overmatig veel zorgen over op tijd zijn voor afspraken, het schoonhouden van het huis en de ordelijkheid van de werkplek. Er zijn ook lichamelijke symptomen: afkoeling of net oververhitting, klamme handen, hyperactiviteit, moeite met slikken, problemen met het maag-darmkanaal, diarree, schrikachtigheid, spierspanningen, misselijkheid en zweten. De betroffene wordt bovendien snel moe en heeft slaapproblemen. Hij is vaak snel geïrriteerd en klaagt over een gespannen gevoel. Vaak onststaan er problemen met sociale interactie door de constante psychologische en fysieke symptomen, de persoon zal dan soms als ongeïnteresseerd of hyperactief overkomen.

De diagnose is niet eenvoudig, omdat de aandoening ook een teken kan zijn van andere angststoornissen, zoals de paniekstoornis, een depressieve stoornis, of van misbruik van drugs of geneesmiddelen.

Gegeneraliseerde angststoornissen komen bij circa vier procent van de bevolking voor, waarvan twee keer zo vaak bij vrouwen als bij mannen. De stoornis ontwikkelt zich vaak in de jeugd en kan vele jaren aanhouden, met een wisselende sterkte. Tijdens perioden van stress kan de stoornis plotseling verergeren.

Symptomen van angsten en fobieën

De meest voorkomende lichamelijke klachten tijdens een angst- of paniekaanval:

• Hartkloppingen of pijn op de borst
• Zweten of trillen
• Ademnood of duizeligheid
• Trillen
• Misselijkheid en diarree
• Een gevoel van onwerkelijkheid, alsof u naar een film kijkt
• Snel en hijgend ademen, tintelingen in uw lichaam, prikkels rond uw mond of een droge mond (hyperventilatie)

De meest voorkomende angststoornissen zijn:

• Specifieke fobie
  De angst is gericht op één bepaalde situatie of voorwerp (bijvoorbeeld angst voor spinnen of vliegangst).
• Sociale fobie
  Een voortdurende angst voor reacties of kritiek van anderen.
• Paniekstoornis
  Regelmatige angstaanvallen zonder duidelijk aanwijsbare oorzaak. Dit wordt soms gecombineerd met angst voor grote ruimten (agorafobie) of kleine ruimten (claustrofobie).
• Dwangstoornis
  Om angst en spanning tegen te gaan herhaalt iemand steeds dezelfde ongewenste gedachten of handelingen.
• Posttraumatische stressstoornis
  Deze angststoornis ontstaat wanneer een onverwachte en schokkende gebeurtenis niet goed verwerkt is en telkens wordt herbeleefd – of juist vermeden.

Angsten en fobieën kunnen vanzelf overgaan. Maar ze kunnen ook verergeren, wat soms leidt tot een isolement en eenzaamheid. Veel mensen schamen zich of voelen zich schuldig en verbergen hun angsten.

Oorzaken van angsten en fobieën

Angststoornissen worden veroorzaakt door een combinatie van factoren.

• Biologische factoren
  In sommige families komen angsten en fobieën vaker voor, erfelijkheid speelt een rol.
• Psychologische factoren
  Persoonlijke eigenschappen, bijvoorbeeld moeite met het uiten van gevoelens of conflicten willen vermijden.
• Sociale factoren
  Een ingrijpende levensgebeurtenis, bijvoorbeeld een ernstige ziekte, sterfgeval, verhuizing of ontslag.